Wat is energie voor een mens en hoe kom je er aan?
Volgens Wikipedia is energie “de capaciteit van een systeem om warmte, licht of beweging te produceren”. Zo ook hebben mensen energie nodig om te kunnen bewegen, denken en ons warm te houden.
Zonder energie voelen we ons sloom, snel geïrriteerd en hebben we het ook snel koud.
Energie. Je hebt het wel of je hebt het niet.
Het lijkt een ongrijpbaar fenomeen.
Totdat we gaan kijken wat energie in ons menselijk lichaam voor vorm heeft.
Als we weten wat het is en hoe het wordt gemaakt dan krijgen we meer helderheid.
Onze energie heet: ATP.
Zoals een auto op benzine kan draaien, zo draaien wij op ATP.
Wat is ATP?
ATP staat voor Adenosine-Tri-Phosphate. Het is de drager van energie in ons lichaam.
Gelukkig kunnen we zelf ATP maken uit de voeding die we elke dag weer tot ons nemen. Deze voeding moet dan wel worden verteerd (opgeknipt in hele kleine deeltjes te weten glucose, vetzuren en aminozuren) zodat ons lichaam het kan opnemen en verwerken.
ATP is opgebouwd uit de volgende onderdelen:
- Adenine.
- Ribose.
- Drie fosfaatgroepen.
Om het te maken is veel meer nodig dan alleen deze 3 stoffen. Onder andere ook allerlei enzymen, vitaminen (B-vitaminen), aminozuren en wat ook onontbeerlijk is om die fosfaatgroepen te koppelen is: magnesium.
Citaat uit een ander artikel
Wanneer een apparaat niet werkt is het eerste dat je doet: controleren of de stekker er in zit. Je gaat er niet gelijk van uit dat een onderdeel kapot is. Dat hij het “gewoon niet meer doet”. Alle onderdelen in je lichaam moeten voor hun werking ook worden voorzien van energie. Wanneer een orgaan te weinig energie heeft kan het zijn functie ook niet naar behoren uitvoeren. Niet dat er dan per sé iets stuk is. Het kan ook een tekort aan energie zijn.
Hoe maak je ATP?
Alle gereedschappen om energie te maken moet je halen uit de voeding. We kunnen het niet zoals planten direct uit zonlicht halen. Dus als je het niet uit de voeding haalt zou ik niet weten waar dan wel vandaan. Het ene gereedschap is soms te maken uit het andere, maar de basisingrediënten moeten er dan wel allemaal in voldoende mate zijn.
De voeding levert dus de gereedschappen én de brandstof zelf.
De machinerie om ATP te maken zit in je cellen. Het moet dus ook allemaal de cellen ín gebracht worden.
En dan zijn er verschillende routes te bewandelen.
Je cel heeft gespecialiseerde fabriekjes, mitochondriën genoemd, die heel goed zijn in het maken van energie. Ze hebben daar wel zuurstof bij nodig.
Hieronder zie je een cel met 3 mitochondriën erin getekend, maar in werkelijkheid zijn het er heel veel meer.
Je kunt ook energie maken zónder zuurstof, als je gestresst bent en enorme haast hebt. Dat gebeurt dan buiten de mitochondriën. Het gaat dan wel snel, maar levert minder op.
Plus je hebt een restproduct wat je spierpijn kan geven. Maar goed, daar klaag je dan niet over als er even snel energie nodig had om weg te vluchten voor een tijger. Je wil alleen niet op een structurele manier via die route in je energie voorzien.
Als het even kan dus liever ín de mitochondriën en in aanwezigheid van zuurstof.
Daar kan zowel glucose als vetzuren worden verbrand in een proces dat we de citroenzuurcyclus noemen.
Wil je in meer detail weten hoe je energie maakt? En wat je behalve voeding daar nog meer voor nodig hebt? Lees dan mijn artikel “De machinerie van je mitochondriën: Van voeding naar energie”.
Hoeveel ATP heb je elke dag nodig?
Dit gaat je verrassen! Let maar op.
Je verbruikt elke dag ongeveer evenveel kilo ATP als je lichaamsgewicht in kilo.
ATP wordt namelijk continu gerecycled.
Als het wordt verbruikt gaat er steeds een fosfaatgroep (P) af.
Dan gaat het van ATP naar ADP naar AMP (van tri naar di naar mono).
Weeg je 65 kilo dan verbruik je ongeveer 65 kilo ATP. Elke dag!
Dit geeft je een idee hoe ontzettend druk al die energiefabriekjes zijn om je continu van energie te kunnen voorzien. Alle gereedschappen die erbij nodig zijn moeten dan ook steeds voorradig zijn. En alles moet op tijd op de juiste plek aanwezig zijn.
Dat is soms nog best een uitdaging.
De meeste van ons zijn beter in de glucoseverbranding dan in de verbranding van vetten. Terwijl die laatste toch zo lekker veel ATP kunnen opbrengen. En bij de meeste van ons ruim op voorraad is. 😉
Vetverbranding is om meerdere redenen gewoon een stuk moeilijker.
Maar niet onmogelijk.
Tenzij je het niet probeert.
Energietekort kan zich verschillend uiten
Lees meer over moeheid en energietekort
Pas op met PEM! Over inspanningsintolerantie
Mensen met Post-Exertional Malaise (PEM) zijn niet gewoon moe, ze zijn ook niet lui en het laatste dat ze nodig hebben is een spreekwoordelijke ‘schop onder de kont’. We hebben het hier over een fenomeen dat bij mensen die er zelf geen last van hebben vaak onbekend is.
Aandacht voor nieuw post-viraal syndroom: Long-COVID
Waar de één geen symptomen heeft bij een coronabesmetting en de ander er goed ziek van wordt, zijn er ook mensen die niet heel ziek worden (of in elk geval niet zo erg dat een ziekenhuisopname geïndiceerd is), maar wel lang ziek blijven: Long-Covid.
Vermoeidheid door bloedsuikerproblemen
Zowel hypoglycemie (te lage bloedsuikerwaarde) als hyperglycemie (te hoge bloedsuikerwaarde) kan leiden tot energietekort en een scala aan gezondheidsklachten veroorzaken. Hoe eerder je dit oplost, des te gemakkelijker dat gaat.
Is vermoeidheid een beschermingsmechanisme?
Vermoeidheid een beschermingsmechanisme? Hoe dan? Waarom kun je niet vrijelijk energie uitgeven zoals je zou willen en moet je steeds weer heel spaarzaam beslissen wat je elke dag kunt doen? Wat is daar nou het nut van?
Waarom vermoeidheid levensgevaarlijk is (en niet alleen in het verkeer)
Niet alleen is vermoeidheid supervervelend. Berooft het je van de dingen die je had willen doen, maar het is ook echt gevaarlijk. Op een indirecte manier.
Lichamelijke oorzaken van chronische vermoeidheid
Vermoeid zijn we allemaal wel eens en als we dan rust nemen is het allemaal weer opgelost. Maar wat als de vermoeidheid chronisch is en je niet opknapt van een nachtje slapen? Wat kan het dan allemaal zijn? Allerlei lichamelijke ziekten kunnen vermoeidheid als symptoom hebben.