Slaaptekort: Waarom je er dik van wordt

Van slaaptekort krijg je honger, je eet meer dan je nodig hebt voor de langere periode dat je wakker bent en zo kom je aan. Dat was al wel bekend, maar nu hebben onderzoekers de achterliggende biochemische en hormonale mechanismen ontdekt.

Want waarom zou een minder verkwikkende slaap eigenlijk leiden tot trek in alle verkeerde dingen?

Waar zit de logica?

Lees snel verder, dan weet je het.

Slaaptekort activeert het eCB systeem in je lichaam

Slaaponthouding leidt tot activatie van het endocannabinoïde (eCB) systeem waarbij lichaamseigen cannabisachtige stofjes worden gemaakt. Het zijn fijne stofjes die zorgen voor een gevoel van welbevinden. Je hebt vast wel eens gehoord van de ‘runner’s high’; het euforische gevoel dat hardlopers krijgen als ze een tijdje lang lopen. Dit geluksgevoel wordt veroorzaakt door lichaamseigen endorfines.

Maar om dit soort stofjes in je bloed te krijgen hoef je niet eens uren te lopen.

“Het lichaam maakt dus zelf ook cannabinoïde aan. Onderzoek heeft aangetoond dat het endocannabinoïde systeem in de hersenen betrokken is bij fysiologische processen in ons lichaam. Het gaat daarbij over bijvoorbeeld pijn(drempels), hongergevoel, bloeddruk en beweging. Maar er zijn ook aanwijzingen gevonden dat het endocannabinoïde systeem een belangrijke rol speelt bij de aansturing van hersenfuncties. Hierbij kan gedacht worden aan geheugen, aandacht en impulsiviteit.” — via CBD Drogist

Het eCB systeem is ook betrokken bij regulatie van honger en voedselkeuzes. Twee soorten endocannabinoïden zijn 2-arachidonoylglycerol (2-AG) en 2-oleoylglycerol (2-OG).

Deze stofjes werden gemeten in het bloed van gezonde vrijwilligers die oftewel 4 gewone nachten slaap mochten genieten ofwel slechts 4,5 uur mochten slapen in een nacht.

“The results were clear as the light of day. Those who forwent sleep were hungry like a wolf and especially tempted by the junk food items among the array of eatables set before them. The sleep-deprived were not likely to eat more than their more well-rested colleagues, but they did consume much more fats and carbohydrates instead.” — via I4U news

En zo bleek dat slaaponthouding ook leidt tot een grotere productie en activatie van het eCB systeem.

Endocannabinoïden zorgen voor een verlangen naar junkfood

Activatie van het eCB systeem, zo vertellen de onderzoekers van het Sleep, Health and Metabolism Center in Chicago, zou leiden tot overeten door slaapschuld en draagt op die manier bij aan een verhoogd risico op obesitas door slaaptekort (gepubliceerd in Journal ‘Sleep’ volume 39, issue 03).

Hersenen met een slaapschuld hunkeren naar junkfood in al zijn vette volle verleiding. Het is ofwel opladen door genoeg slaap, ofwel het verlangen daarnaar stillen via ‘voedingsmiddelen’ met een hoog zout, suiker en vetgehalte.

Het zou natuurlijk nog meevallen als je extra ging eten en daarbij koos voor worteltjes en appeltjes, maar dat is niet het geval.

Slaaptekort zorgt ervoor dat je juist dát gaat eten wat je niet nodig hebt.

De innerlijke wijsheid van je lichaam smelt als sneeuw voor de zon.

Een goede reden dus om niet (meer) te beknibbelen op je slaap. En gelijk een prachtig excuus voor wie meer uurtjes op bed wil liggen.

Heb je juist moeite met slapen? ‘Verbeter je slaap’ is een werkboek voor wie langer dan 3 maanden last heeft van slapeloosheid. Je kunt hiermee zelf aan de slag. Het is gebaseerd op cognitieve gedragstherapie en dat werkt beter – en op een gezondere manier – dan slaaptabletten.

Maar zoveel mensen, zoveel verschillen. Als je weinig baat hebt bij cognitieve gedragstherapie, of wat anders zoekt, denk dan aan het 5-wekenprogramma van dr. Guy Meadows gebaseerd op Acceptance and Commitment Therapy (ACT). Dit zou vooral geschikt zijn voor mensen die door een te vol hoofd niet in slaap kunnen komen.

Slaap is ook een 3e factor om rekening mee te houden als je gewicht wilt verliezen. Te vaak zie je dat alleen dieet en lichaamsbeweging wordt genoemd, maar slaap – en voldoende daarvan – is een essentiële succesfactor als je wilt afvallen.