Chronisch vermoeidheidssyndroom zit niet tussen de oren

feb 27, 2017Lichamelijk

 

Je continu lichamelijk en geestelijk moe voelen waarbij slaap of rust geen verbetering geeft? Dat is het belangrijkste symptoom bij chronisch vermoeidheidssyndroom en/of myalgische encefalomyelitis (ME/CVS). Een controversiële ziekte die het functioneren ernstig beperkt en vaak gepaard gaat met geheugenproblemen, concentratieproblemen, spierpijn en gevoelige klieren.

Omdat CVS een parapluterm is, is onderzoek naar ‘de’ oorzaak sowieso lastig. Over de terminologie CVS en ME is dan ook nog steeds discussie. Die zal in mijn optiek niet eerder worden opgehelderd dan dat er zicht is op de verschillende mechanismen die zijn aangetast. En hopelijk komen we dan uit op meer zinnige namen.

Waarom controversieel? Omdat er lieden zijn die er niet in geloven en zeggen dat het ‘tussen de oren zit’. Gelukkig hebben Noorse wetenschappers nu weer meer duidelijkheid over de lichamelijke aard van deze aandoening. In december 2016 publiceerde Øystein Fluge et al. een artikel in het ‘Journal of Clinical Investigation‘ met als belangrijkste boodschap: chronisch vermoeidheidssyndroom heeft (ook) een biochemische basis en is geen psychosomatische ziekte.

Metabolic switch

Gewoonlijk halen we een groot deel van onze energie uit glucose. Bij mensen met ME/CVS loopt die suikerverbranding niet meer zo lekker. 

 “Myoblasts grown in presence of serum from patients with severe ME/CFS showed metabolic adaptations, including increased mitochondrial respiration and excessive lactate secretion. The amino acid changes could not be explained by symptom severity, disease duration, age, BMI, or physical activity level among patients. These findings are in agreement with the clinical disease presentation of ME/CFS, with inadequate ATP generation by oxidative phosphorylation and excessive lactate generation upon exertion.” – Øystein Fluge (JCI insight)

Nu is de vraag natuurlijk: waarom heb je bij ME/CVS moeite met het omzetten van suiker in energie? De sleutel tot de oplossing lijkt te liggen bij pyruvaat dehydrogenase (PDH).

Gesimplificeerd gesteld zorgt dit enzym gewoonlijk voor het transport van glucose vanuit het cytoplasma van de cel naar de energiefabriekjes (mitochondriën), maar bij ME/CVS patiënten zijn er enzymen actief die de werking van PDH onderdrukken. En wanneer PDH wordt onderdrukt, wordt het moeilijker voor de koolhydraten om de energiefabriekjes in de cel te bereiken.

“PDH dysregulation and changes in serum amino acids may be involved in the pathomechanism of ME/CFS. We hypothesized that ME/CFS is associated with defective oxidative metabolism involving PDH, leading to increased utilization of ketogenic amino acids to fuel the TCA cycle.” – Øystein Fluge (JCI insight)

En zo is een belangrijke speler gevonden, maar het zal niet de enige factor zijn in de verklaring van chronische vermoeidheidssyndroom vermoeden wetenschappers.

“We don’t think it’s just PDH. Broadly, we think it’s an issue with sugar metabolism in general.” — Chris Armstrong, University of Melbourne, Australië. (New Scientist)

“We think that no single enzyme in metabolism will be the answer to CFS, just as no single enzyme is the ‘cause’ of something like hibernation. ” — Robert Naviaux, University of California, San Diego. (New Scientist)

Waardoor is de ‘metabole schakelaar’ omgezet?

Fluge et al. denkt dat het immuunsysteem een rol speelt bij het omzetten van de metabolic switch waardoor PDH niet meer werkt. Een milde infectie kan de trigger hiertoe zijn.

Het onderzoek gaat door

Eerder toonde Fluge et al. aan dat wanneer bij ME/CVS patiënten een bepaald type witte bloedcellen (B-cellen) werd uitgeschakeld de symptomen verlichten. B-cellen zijn de antilichaam-producerende cellen in je lichaam die aan het werk worden gezet als een ziekteverwekker wordt herkend. Nu vermoed Fluge dat sommige antilichamen die bij deze patiënten aangemaakt worden reageren op PDH en dit onwerkzaam maken. Deze hypothese moet verder worden onderzocht.

Bron: Journal of Clinical Investigation Insight, 2016;1(21):e89376. doi:10.1172/jci.insight.89376, Metabolic profiling indicates impaired pyruvate dehydrogenase function in myalgic encephalopathy / chronic fatigue syndrome by Øystein Fluge et al.

Energietekort kan zich verschillend uiten

Lees meer over moeheid en energietekort

Pas op met PEM! Over inspanningsintolerantie

Pas op met PEM! Over inspanningsintolerantie

Mensen met Post-Exertional Malaise (PEM) zijn niet gewoon moe, ze zijn ook niet lui en het laatste dat ze nodig hebben is een spreekwoordelijke ‘schop onder de kont’. We hebben het hier over een fenomeen dat bij mensen die er zelf geen last van hebben vaak onbekend is.

Aandacht voor nieuw post-viraal syndroom: Long-COVID

Aandacht voor nieuw post-viraal syndroom: Long-COVID

Waar de één geen symptomen heeft bij een coronabesmetting en de ander er goed ziek van wordt, zijn er ook mensen die niet heel ziek worden (of in elk geval niet zo erg dat een ziekenhuisopname geïndiceerd is), maar wel lang ziek blijven: Long-Covid.

Vermoeidheid door bloedsuikerproblemen

Vermoeidheid door bloedsuikerproblemen

Zowel hypoglycemie (te lage bloedsuikerwaarde) als hyperglycemie (te hoge bloedsuikerwaarde) kan leiden tot energietekort en een scala aan gezondheidsklachten veroorzaken. Hoe eerder je dit oplost, des te gemakkelijker dat gaat.

Is vermoeidheid een beschermingsmechanisme?

Is vermoeidheid een beschermingsmechanisme?

Vermoeidheid een beschermingsmechanisme? Hoe dan? Waarom kun je niet vrijelijk energie uitgeven zoals je zou willen en moet je steeds weer heel spaarzaam beslissen wat je elke dag kunt doen? Wat is daar nou het nut van?

Lichamelijke oorzaken van chronische vermoeidheid

Lichamelijke oorzaken van chronische vermoeidheid

Vermoeid zijn we allemaal wel eens en als we dan rust nemen is het allemaal weer opgelost. Maar wat als de vermoeidheid chronisch is en je niet opknapt van een nachtje slapen? Wat kan het dan allemaal zijn? Allerlei lichamelijke ziekten kunnen vermoeidheid als symptoom hebben.

Waarom zijn mensen moe?